Nöromodülasyon
MİGREN TEDAVİSİNDE NÖROSTİMÜLASYON YÖNTEMLERİ
Migrenin tedavisinde klasik anlamda ilaç tedavileri hala ilk seçenek olarak düşünülmektedir.
Ancak uygun ilaç tedavisine rağmen baş ağrısı ataklarının azalmaması, ilaçların yan etkileri, ilaçların bir biri ile etkileşimleri ya da migren hastasının uygun ilaç tedavisi almasına engel olan başka bir tıbbi hastalık olması durumunda migrenin ilaç dışı yöntemlerle tedavisi söz konusu olmaktadır.
Bu nedenle ‘migrenin ilaç dışı yöntemlerle' tedavi seçenekleri gittikçe önem kazanmaktadır.
Nöromodülasyon ve nörostimülasyon da önem kazanan bu yöntemlerden sayılabilir.
Kabaca tanımlamak gerekirse, nörostimülasyon yöntemi, baş ağrısı ile ilişkili sinirlere, özel geliştirilmiş cihazlar yardımı ile elektrik akımı, manyetik akım ya da doğru akım verilerek baş ağrısı ile ilişkili sinirlerin ve beyin bölgelerinin uyarılması esasına dayanır.
Bu uygulama baş çevresinden yapılabileceği gibi, bazı özel cihazların girişimsel yöntemler ile baş ağrısı ile ilişkili sinirlerin yakınına ‘girişimsel (invaziv) yöntemlerle’ özel cihazlar yerleştirilerek de yapılabilir.
Girişimsel olmayan ve baş çevresinden cihazlar yardımı ile uygulanan yöntemler;
- Supraorbital Transkutanöz Stimülasyon (STS)
- Transkraniyal manyetik Stimülasyon (TMS)
- Vagal Sinir Stimülasyonu (VSS)
- Transkraniyal Doğru Akım Uyarımı (TDAU) olarak özetlenebilir.
Bu gün için, bu yöntemlerden VSS ve STS’ nin kronik migrende yararı gösterilebilmiş ve tedavi onayı alabilmiştir.
TMS yönteminin ise kronik migren tedavisinde kullanımı için yeterli kanıt bulunmamaktadır. TMS’ nin sadece ‘auralı migrenin akut atağının tedavisinde’ yaralı olabileceği gösterilmiştir.
Girişimsel olmayan VSS ve TDAU yöntemlerinin migren tedavisinde etkinlikleri henüz gösterilememiştir.
1.Supraorbital Transkutanöz Stimülasyon (STS)
Göz çukurunun üzerinden çıkan ve baş ağrısı ile ilişkili olduğu kabul edilen sinirin üzerine uygulanır.
Başa bant şeklinde bağlanan ve supraorbital sinire belirli frekanslarla elektriksel uyarım veren bir cihazdır.
Üç ay süre ile günde 20 dakika uygulanmasının kronik migrende ağrılı gün sayısını azalttığı düşünülmektedir.
Bu amaçla kullanılabilen ve kronik migrende onaylanmış ilk STS cihazı Cephaly ® adıyla migren hastalarının kullanımına sunulmuştur.
Elektrik akımına bağlı olarak, uygulama yapılan bölgede uyuşma, karıncalanma ve deri reaksiyonları gibi yakınmalara neden olabilir. Ayrıca uyku düzeninde değişikliklere neden olabileceği de bildirilmiştir.
2.Transkraniyal Manyetik Stimülasyon (TMS)
Migren hastalarının daha çok TMS tedavisi olarak bildikleri ve migren tedavisinde etkinliği konusunda sıkça araştırdıkları ve hekimlerine sordukları bir tedavi yöntemidir.
Özel bir cihaz ve aparatla başın arka kısmından (oksipital bölgeden) uygulanır.
Tekrarlayıcı ya da tek uygulama şeklinde yapılabilir.
Manyetik uyarılarla, beyin korteksinde elektriksel alanları etkileyerek bazı nörotransmitterlerin salınımını etkileyerek etki ettiği düşünülmektedir.
Uygulandığı bölgede sinir dokusunun polarizasyonu üzerinden etki ettiği düşünülmektedir.
Ancak kronik migren tedavisinde etkinliği ile ilgili veriler henüz ‘yeterli düzeyde değildir’.
FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) tarafından sadece ‘auralı migrenin akut atağının tedavisinde’ kullanımı onaylanmıştır.
3.Vagal Sinir Stimülasyonu (VSS)
Vagus sinir stimülasyonu yapan gammakore cihazı daha çok küme baş ağrısı tedavisinde etkilidir.
Yakın zamanda yapılan bazı çalışmalarda migren baş ağrılarında da ekisi gösterilmiştir.
2018 yılında ise migrende, baş ağrısı ataklarının tedavisinde ve koruyucu tedavide kullanımı için FDA onayı almıştır.
Girişimsel nörostimülasyon yöntemleri ise;
- Oksipital Sinir Stimüasyonu (OSS)
- İmplante Vagal Sinir Stimülasyonu (iVSS)
- Sfenopalatin Ganglion Stimülasyonu (SPGS) olarak özetlenebilir.
Bu işlemlerden rutinde görece daha sık kullanımda olması nedeniyle sadece Oksipital Sinir Stimülasyonundan bahsedeceğiz.
4.Oksipital Sinir Stimülasyonu (OSS)
Oksipital sinir, baş ağrısı ile ilişkili beyin yapıları (trigeminovaskuler komplakes) ile doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle baş ağrısı tedavisinde önemli bir sinirdir.
Başın arka alt tarafında (oksipital bölgeye) cilt altına yerleştirilen özel elektrotlar ile OSS yapılır.
Yaygın kullanılan bir yöntem değildir.
Dirençli migreni olan, diğer tedavilere yanıt vermeyen, seçilmiş olgularda uygulanması düşünülebilir.
Kronik migren ve kronik küme baş ağrısında %50 nin üzerinde olumlu etkisi bulunmaktadır.
